RAZGLEDNICA BREZE

 

Opcina Breza se nalazi u sredisnjem dijelu Bosne i Hercegovine i prostire se na 83 km2, sto cini 0,16% teritorije BiH. Granici sa cetiri opcine: Ilijas, Kakanj, Vares i Visoko, a u sastavu je Zenicko-dobojskog kantona.

 

Po popisu iz 1991. godine, prostor Opcine Breza naseljavalo je 17.266 stanovnika ili 0,4% stanovnistva BiH.

 

Trenutna nacionalna struktura izgleda ovako:

 

  - Bosnjaci..................          14.254........................... 93,39 %

  - Srbi..........................              239...........................   1,57 %

  - Hrvati.......................              518...........................   3,41 %

  - Ostali.......................              165...........................    1,8   %

  - Izbjeglice iz  SR Jugoslavije  156...........................    1,02 %

 

Opcina Breza ima 28 naselja. Najvece je Breza, koja je administrativni, privredni, prosvjetno-kulturni i zdravstveni centar ovog podrucja.

 

Zbog duge rudarske tradicije najveci dio svih privrednih i drugih kretanja na Opcini bio je vezan za Rudnik, mada se nije mogao do 1992.godine, do agresije zanemariti znacaj ni ostalih privrednih subjekata posebno u oblasti tekstilne industrije i gradjevinarstva, a  posljednjih godina prisutan je trend razvoja trgovine, zanatstva, turizma i ugostiteljstva.

 

·        RUDNIK MRKOG UGLJA

 

Okosnicu privrednog razvoja Breze cini Rudnik mrkog uglja koji je poceo sa radom davne 1907. godine.

Trenutno zaposljava 1.410  radnika sa fizickim obimom proizvodnje 308.066 tona mrkog uglja vrlo visokog kvaliteta.

Pored proizvodnje uglja, kao osnovne djelatnosti Rudnik obavlja i druge poslove u cilju normalnog funkcionisanja procesa proizvodnje kao sto su:

- autobuski saobracaj,

- separacija za izdvajanje jalovine,

- radionice za odrzavanje rudarske opreme.

 

·        GRADJEVINSKO-INDUSTRIJSKO PREDUZECE  "SRETNO"

 

GIP "Sretno" Breza osnovano je 1961. godine, a trenutno zaposljava 80 radnika.

 

Djelatnost preduzeca:

 

- izgradnja, rekonstrukcija i adaptacija svih objekata visoko i niskogradnje,

- proizvodnja montaznih i predfabrikatnih elemenata,

- proizvodnja gradjevinskih materijala,

- uredjenje zemljista,

- projektovanje.

 

U vlastitom pogonu GIP "Sretno" proizvodi:

 

1. montazne - demontazne prenosive objekte razlicite namjene.

2. armirano-betonske centrifugirane stubove za razvod el.energije

    visokog i niskog napona.

3. proizvodnja krecnog i produznog maltera.

 

GIP "Sretno" Breza kao nosilac je formirao konzorcij gradjevinarstva kao prvi takav oblik organizacije 1993. godine.

 

·        DD "STROJNI"

 

Strojni Breza je prvobitno formiran kao radionica za odrzavanje opreme u sastavu RMU Breza, da bi 1991. godine transformisan u dionicarsko drustvo u mjesovitoj svojini.

 

Sa postojecom opremom "Strojni" se bavi proizvodnjom:

 

- dijelova i opreme za potrebe Rudnika,

- opreme i dijelova za livnice,

. lahke i srednje gradjevinske konstrukcije,

- skele i druge dijelove za gradjevinarstvo,

- vrsilica za vrsenje zitarica za potrebe poljoprivrede,

- univerzalnog zicanog pletiva.

 

DD "Strojni" danas zaposljava 89. radnika.

 

DD "Strojni" u procesu privatizacije pruza velike perspektive za domaca i strana ulaganja.

 

·        DD "ELEKTROTERMA"

 

"Elektroterma" je osnovana 1974. godine.

Startalo se od male radionice za prirucnim alatima, a danas je to preduzece sa savremenim strojevima za izradu artikala i pruzanju usluga:

 

- opravka, viklovanje i servisiranje el.motora, kucanskih aparata i

  transformatora,

- opravke i servisiranje masinskih elemenata i masinskih sklopova

  (masine, alatke i motorna vozila),

- izrada i reparatura svih vrsta grijaca,

- izrada svih vrsta elektro ormara (distributivni, mjernorazvodni, komandni),

- izrada svih el.instalacija na objektima,

- izrada bravarskih proizvoda (metalne ograde, vrata i dr.),

 

Proizvodni program tvornice cini cca 150 artikala i svi su prilagodjeni modernim uvjetima trzista.

 

 

·        "BRETEX" BREZA

 

Preduzece "Vitex" iz Visokog je pristupilo 1970. godine izgradnji svog pogona u Brezi.

Osnovna djelatnost "Bretex-a" Breza je proizvodnja vlacanog prediva. U toku agresije na nasu domovinu ovo preduzece je pretrpjelo ogromna razaranja, i u periodu nakon rata ulaze velike napore na ozivljavanju proizvodnje.

 

U predstojecem procesu privatizacije za domace i strane poduzetnike pruza se izvanredna prilika za ulaganja i to prije svega zbog atraktivne lokacije i rijesene infrastrukture.

 

·        JAVNO PREDUZECE "TOPLANE"

 

Osnovano - registrovano 01.04.1998.godine kod nadleznog suda, pocelo sa radom 01.10.1998.godine.

 

Registrovano za distribuciju tople vode-pare i obavlja poslove montaze i odrzavanja sve potrebne opreme za grijanje.

U fazi je preregistracija preduzeca za proizvodnju tople vode i pare.

Trenutno zaposljava 6 radnika plus direktor.

 

·        JAVNO KOMUNALNO PREDUZECE "BREZA"

 

Preduzece obavlja sljedece djelatnosti:

 

- snabdijevanje naselja pitkom vodom,

- odrzavanje cistoce u naseljima,

- odvodnjavanje i preciscavanje otpadnih voda i odvodjenje atmosferskih

  voda iz naselja,

- odrzavanje i uredjenje javnih, saobracajnih povrsina, parkova i drugih

  javnih zelenih povrsina u naselju,

 

Trenutno zaposljavanja 61 radnika.

 

·        "RADIO-BREZA" d.o.o. Breza

 

"Radio-Breza" nastao je ratne 1992. godine, kao potreba za sto objektivnijim i pravovremenim informisanjem gradjana, zatecenim svim vrstama blokada pa i informativne.

 

Danas je to jedan od najslusanijih lokalnih radia, sa programskom semom u funkciji informisanja, edukacije, kulture i zabave svih gradjana.

 

Trenutno zaposljava 7 radnika.

 

 

 

 

 

·        JAVNA USTANOVA DOM ZDRAVLJA BREZA

 

Dom zdravlja vrsi primarnu zdravstvenu zastitu gradjana u sljedecim segmentima:

 

- opca ambulanta,

- predskolska ambulanta,

- skolska ambulanta,

- ginekologija,

- radnika ambulanta,

- rudarska ambulanta,

- zubna ambulanta,

- sektorska ambulanta Zupca,

- sektorska ambulanta Slivno,

- internisticki kabinet,

- neuropsihijatrijski kabinet,

- ATD,

- RTG,

- fizijatrijski kabinet,

- patronaza,

- hitna medicinska pomoc,

- lagoratorij.

 

Egzistiraju tri apoteke, jedna drzavna i dvije privatne.

 

Dom zdravlja ima ukupno 83 zaposlena radnika od toga je 65 zdravstvenih radnika.

 

·        JAVNA USTANOVA CENTAR ZA SOCIJALNI RAD

 

Centar za socijalni rad je Javna ustanova u drzavnoj svojini sa svojstvom pravnog lica sa ogranicenom odgovornoscu za obavljanje djelatnosti pruzanja usluga socijalne zastite korisnicima sa podrucja Opcine.

 

Poslovi Centra su sljedeci:

 

1. Poslovi iz oblasti socijalnog rada,

2. Upravno-pravni i starateljski poslovi,

3. Pedagosko-psiholoska djelatnost,

4. Poslovi za izbjeglice i raseljena lica,

5. Rad na analiticko-istrazivackim razvojnim poslovima,

6. Poslovi finansija i knjigovodstva,

7. Opci poslovi.

 

 

Centar trenutno zaposljava 8 radnika.

 

 

 

 

·        SKOLSTVO, KULTURA I SPORT

 

Na podrucju Opcine Breza postoje tri osnovne skole, dvije u Brezi i jedna u Zupci. Skola u Zupci ima podrucja odjeljenja u Slivnu, Mahmutovic Rijeci i Trtoricima, a podrucja odjeljenja skola iz Breze su u Koritniku, Vijesolicima i Vardistu.

Osnovnim obrazovanjem na podrucju Opcine obuhvaceno je 1.800 ucenika. Nastavu izvodi 119 nastavnika.

 

Srednjoskolsko obrazovanje se obavlja kroz mjesovitu srednju skolu i opcu gimnaziju. Mjesovitu srednju skolu pohadja ukupno 353 ucenika, u sljedecim smjerovima:

- elektrotehnicari, energeticari,

- rudarski tehnicari,

- bravarski,

- elektroenergeticarski,

- elektromehanicarski,

- frizer vlasuljar,

- krojac konfekcionar. 

 

Nastavu izvodi 42 predavaca.

 

Opcu gimnaziju pohadja 237 ucenika, a nastavu izvodi 27 profesora.

 

Opca biblioteka u posljednje vrijeme obnovljenim i bogatijim fondom knjiga pruza usluge ne samo ucenicima i studentima nego isirem gradjanstvu.

 

Van Breze srednje skole pohadja 235 djaka i 58 studenata koji su nastanjeni na terenu ove Opcine.

 

Kulturno-umjetnicka tradicija u Brezi stara je koliko i sam grad Breza posebno muzicka, dramska, lutkarska, folklorna i likovna.

Stagnacija muzickog i ostalog masovnog kulturno-umjetnickog zivota se osjetilo vec pet, sest godina prije rata cemu je objektivan razlog bila latentna ekonomska kriza, a o posljedicama rata da se i negovori.

U Brezi danas djeluje veliki broj muzicara i drugih umjetnika koji se snalaze individualno i postizu uspjehe, a od udruzenja koja se bave kulturom treba pomenuti:

- Kulturna zajednica bosnjaka "Preporod",

- Hrvatsko kulturno drustvo "Napredak",

- Srpsko kulturno drustvo "Prosvjeta",

 

Od postanka savremene Breze 1907.godine u njoj jedno od vaznih obiljezja zivota stanovnistva je i sport.

 

Najznacajniji sportsko-rekreativni objekti su:

- fudbalski stadion u Brezi,

- fudbalski stadion u Zupci,

- bazeni za plivanje za djecu i odrasle.

 

Fudbalski klub "Rudar" osnovan je davne 1924. godine. Kroz FK "Rudar" prosle su generacije talentovanih i uspjesnih fudbalera takmiceci se u medjuopstinskim ligama Sarajeva i Zenice, a 1995. godine "Rudar" je postao clan I lige BiH, a trenutno se takmici u drugoj ligi. FK "Rudar" ima i kvalitetnu zensku fudbalsku ekipu.

 

FK "Mladost" Zupca formiran je 1960. godine i ubrzo postize dobre rezultate u takmicenju, ali i izgradnji stadiona i kvalitetnih pratecih objekata. Trenutno se "Mladost" takmici u kantonalnoj ligi.

 

Odbojkaski klub se razvio iz odbojkaske sekcije Sokolskog drustva koja je osnovana 1934. godine. Odbojka (zenska i muska) je najtrofejniji sport u Brezi. Trenutno je zenska ekipa u prvoj ligi, a muska u drugoj sa velikim izgledom sa se vrati u prvu ligu.

 

Kosarkaski klub Breza osnovan je 1976. godine u vrijeme velike ekspanzije ovog sporta u BiH. Zbog nedostatka adekvatne dvorane zaustavljena je daljnja afirmacija ovog sporta u Brezi, nakon postignutog velikog uspjeha muskog kosarkaskog kluba.

 

Karate klub "Rudar" i "Ruhla Gana" za vrlo kratko vrijeme odgojili su veliki broj kvalitetnih karatista-majstora, trenera i sudija.

Sahovski klub "Preporod" u dosadasnjem radu nije imao problema sa kvalitetnim igracima, ali zbog slabih uslova za rad najbolji pojedinci redovno su nastupali za ekipe van Breze jer su u tim klubovima imali povoljnije uslove.

 

Streljacki klub Breza je poslije odbojke najuspjesniji u Brezi zastupljen kroz streljacku druzinu "Ismet Saric Slobodan". Drustvo ima dobre drustvene prostorije i streliste.

 

Planinarsko drustvo "Budozelj"  osnovano je 1953. godine. Izgradilo je svoj planinarski dom na Budozelju vec 1954. godine. U ovom drustvu je bila i skijaska sekcija. Logorovanje, izleti, seminari, kursevi i sl. odveli su vecinu stanovnika Breze, ali i drugih mjesta bar jednom na prelijepo Budozelje.

 

Sportsko drustvo RVI "Breza" osnovano je od strane Udruzenja ratnih vojnih invalida i njegovi clanovi postizu veoma dobre rezultate.

 

Ribarsko drustvo osnovano je 1953. godine koje se odrzalo do danas idocekali su da imaju svoje ribolovno podrucje.

 

Od tradicionalnih manifestacija koje se odrzavaju svake godine najznacajnije su:

- nogometni turnir u cast sehida i poginulih boraca koji se odrzava na stadionu "Bosanskih sehida" u Zupci,

- kulturno-sportska-privredna manifestacija "Bazenijada" koja se odrzava krajem avgusta mjeseca svake godine.

- veliki broj manifestacija vjerskog karaktera.

 

 

·        PERSPEKTIVE BREZE

 

Buduci da u nasoj zemlji predstoji proces privatizacije, a time i priliv svjezeg kapitala ocekuje se da postojece firme koje imaju kvalitetne programe razvoja iste realizuju.

Zbog povoljnog geografskog polozaja Opcine (blizina velikih centara: Sarajevo, Zenica) i prirodnih resursa, velika sansa se vidi u razvoju turizma koji omogucava i ekspanziju drugih djelatnosti kao sto su:  ugostiteljstvo, trgovina, zanatstvo, poljoprivreda, saobracaj, gradjevinarstvo i dr.    

 

Najznacajniji prirodni i steceni resursi za razvoj turizma su:

 

- izvoriste termo-mineraln vode "Sedra",

- Sportsko-rekreacioni centar "ADA",

- rijeka Stavnja,

- Eko-selo na slivanjskoj visoravni,

- kulturno-istorijski nasljedje (bazilika, stecci idr.)

 

Trenutno je u toku tranzicija drzavnog vlasnistva u privatno, te je u Brezi  privatna inicijativa uveliko uzela maha sto se vidi iz sljedecih podataka:

 

        - 55 ugostiteljskih objekata,

        - 134 trgovine - prodavnice,

        - 121 zanatskih radnji.

 

Sve navedeno predstavlja solidnu osnovu za daljnji razvoj svih dijelova Opcine, ne samo grada nego i udaljenih naselja u kojima se stvaraju sve povoljniji uslovi za zivot izgradnjom modernih saobracajnica i drugih objekata infrastrukture.

 

Zahvaljujuci Ekoloskom drustvu i Javnom komunalnom preduzecu Breza je svakim danom cisca i ljepsa, a otvaranjem novih radnih mjesta zivot u njoj ce biti bogatiji i potpuniji.

 

·        Opcina Breza je u skladu sa Zakonom o lokalnoj samoupravi organizirana kao jedinica lokalne samouprave gdje gradjani ostvaruju svoja ustavna prava.

 

·        Opcinsko vijece Breza je donijelo Deklaraciju o Brezi kao otvorenom gradu, u kome su zagarantovane sve nacionalne, vjerske i druge jednakosti, tako da je Breza bila, jeste i bice multietnicka sredina.

  

 

 

Strucna sluzba Opcinskog nacelnika